Tzw. kredyty frankowe, popularnie udzielane głównie w latach 2004-2009, miały być dla wielu z nas szansą na zaciągnięcie kredytu:

• nisko oprocentowanego;
• z niższą wysokością rat;
• na wyższą kwotę (w niektórych przypadkach banki negatywnie oceniały zdolność kredytową kredytobiorcy w PLN, z kolei kredyt „w walucie” zdawał się być jedyną szansą na jego uzyskanie).

Kredyty frankowe były oferowane jako atrakcyjna alternatywa dla kredytów PLN. Podstawowy nacisk przy prezentacji kredytu frankowego przez banki jego klientom, był kładziony wyłącznie na oprocentowanie kredytu. Kredyt frankowy prezentował się zatem jako bardzo opłacalny. Atrakcyjność tego typu kredytów miały również pokazywać symulacje kredytów, które opierały się na przedstawieniu marży banku i stawki referencyjnej LIBOR (która
w tamtym czasie kształtowała się na bardzo niskim poziomie, choć w niedalekiej historii bywała znacznie wyższa).

Informacja o ryzyku kursowym była przemilczana i marginalizowana, szczególnie przy prezentacji kwoty kapitału kredytu do spłaty. Nie przedstawiono bowiem klientom banków kursów z lat 90., kiedy to CHF kształtował się niekorzystnie dla PLN, lecz najczęściej w skali 3-5 lat.

Rzeczywistość była inna – banki zabezpieczały swój zysk kosztem kredytobiorców:

• banki same ustalały Tabele kursowe = dowolne ustalanie kursów waluty;
• zaniżano kurs kupna waluty, aby wypłacić kredytobiorcom jak najmniej PLN, oraz ustalić zadłużenie na jak najwyższym poziomie;
• zawyżano kursu sprzedaży waluty, aby narzucić jak najwyższą spłatę kolejnych rat.

Banki samodzielnie ustalały kurs wymiany waluty (decyzję podejmował Zarząd Banku – według kryteriów nieznanych kredytobiorcy) zawierając w umowach kredytowych odpowiednie zapisy - Tabela kursu wymiany walut obowiązującą dla przeliczenia rat kredytu jest ustalona przez bank.

Kluczowy dla umowy był właśnie parametr ryzyka kursowego, który sprawił, że po 10-15 latach spłaty kredytu, zadłużenie z powodu tylko tego jednego parametru (nie licząc odsetek i dalszego ryzyka związanego ze wzrostem LIBOR-u) zwiększało się o 200-300% w stosunku do kwoty pierwotnie otrzymanej, pomimo że prawie 100% tej samej kwoty po 10 latach i tak zostawała zwracana bankom. 

Powszechnie kredyt frankowy kojarzy się z kredytem udzielonym przez bank i spłacanym przez klienta w walucie franka szwajcarskiego (CHF), czyli klasycznym kredytem walutowym. Jednak te kilkaset tysięcy kredytów, które zostały udzielone „Frankowiczom”, wcale nie są kredytami walutowymi, a kredytami waloryzowanymi, wśród których rozróżniamy: 

• kredyt indeksowany
• kredyt denominowany.

KREDYT INDEKSOWANY 

W przypadku kredytu indeksowanego bank, udzielający kredytu zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy kwotę wyrażoną w złotówkach. Po jej wypłaceniu bank przelicza kwotę długu po kursie kupna waluty obcej i od tego momentu dług konsumenta jest wyrażony właśnie w tej walucie. Rata kredytu jest wstępnie wyliczana w obcej walucie, po czym w dniu płacenia raty następuje przeliczenie jej na złote na podstawie kursu sprzedaży z tabeli kursowej banku. Indeksacja, zatem polega na uzależnieniu kapitału kredytu oraz raty kredytowej od mierników wartości ustalanych jednostronnie przez Bank, przez co Klienci zmuszeni są do oddania na rzecz banku wyższej kwoty kapitału, niż w rzeczywistości otrzymali po uruchomieniu kredytu. To jednocześnie przekłada się na wysokość ich zadłużenia, które stale rośnie pomimo regularnie spłacanych zobowiązań.

Mechanizm takiego kredytu działa następująco:

1. Bank udziela konsumentowi kredytu w wysokości np. 300 000 PLN na okres 240 miesięcy;
2. Wypłata na konto Klienta następuje w walucie PLN;
3. W tym samym momencie bank przelicza wartość kredytu według kursu kupna waluty CHF na dzień wypłaty kredytu (przykładowo 1.08.2008 r.: 1,895 PLN/CHF), daje to kwotę 158 311,34 CHF;
4. Kolejno bank przelicza wysokość raty kredytu w CHF (659,63 CHF);
5. Rata w każdym kolejnym miesiącu spłaty jest ponownie przeliczana na PLN
   w oparciu o kurs sprzedaży CHF (przykładowo kurs z dnia 01.08.2008 r. – 2,043 PLN/CHF). W takim przypadku miesięczna rata spłaty kredytu w PLN to
   1 347,62 PLN;
6. Wysokość kredytu w takim przypadku to 323 429,37 PLN.

Strata Klienta już na dzień zaciągnięcia kredytu wyniosła więc: 23 429,37 PLN.

KREDYT DENOMINOWANY​

Kredyt denominowany jest udzielany i wypłacany w złotych, jego wartość lub równowartość w umowie określona jest w walucie obcej i uruchamiana w PLN po przyjętym kursie (zazwyczaj po kursie sprzedaży z tabeli banku). Wysokość rat jest natomiast ustalana w walucie obcej, a ich spłata następuje w złotych, po przeliczeniu po kursie wymiany walut na dzień spłaty (zazwyczaj po kursie zakupu z tabeli banku), lub bezpośrednio w walucie obcej.

Mechanizm udzielania kredytu denominowanego działa następująco:

1. Bank udziela konsumentowi kredytu w wysokości 200 000 CHF na okres 240 miesięcy;
2. Wypłata na konto Klienta następuje w walucie PLN przeliczonej z CHF na podstawie kursu kupna na dzień wypłaty kredytu (przykładowo 1.08.2008 r.: 1,895 PLN/CHF);
3. Na konto konsumenta wypłacana jest kwota 379 000 PLN;
4. Kolejno bank przelicza wysokość raty kredytu w CHF (833,33 CHF);
5. Rata w każdym kolejnym miesiącu spłaty jest przeliczana na PLN w oparciu
   o kurs sprzedaży CHF (przykładowo kurs z dnia 01.08.2008 r. – 2,043 PLN/CHF). W takim przypadku miesięczna rata spłaty kredytu w PLN to
   1 702,50 PLN;
6. Wysokość kredytu w takim przypadku to 408 600 PLN.

Strata Klienta już na dzień zaciągnięcia kredytu wyniosła więc: 29 600,00 PLN.

TO NA CZYM POLEGA PROBLEM?

Problem z frankowymi umowami kredytowymi polega tymczasem na tym, że są one pełne postanowień, które uznaje się za niedozwolone. Za niedozwolone (abuzywne) uznaje się natomiast takie postanowienia, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, które nie są dla kredytobiorcy wiążące. W orzecznictwie sądowym jednolicie przyjmuje się więc, że niedozwolonymi postanowieniami są klauzule walutowe zawarte w umowach o kredyty frankowe.

Zapisy umów o kredyty frankowe zostały bowiem tak skonstruowane, że całym ryzykiem związanym z kursem franka szwajcarskiego obciążony był kredytobiorca, a ponadto bank mógł w dowolny wręcz sposób ustalać wysokość comiesięcznej raty do spłaty, jak również miał nieograniczony wpływ na wysokość zobowiązania kredytobiorcy. W zawieranych umowach banki umieszczały bowiem zapisy, które umożliwiały im dokonywanie wszelkich przeliczeń walutowych nie w oparciu o kurs franka szwajcarskiego oficjalnie podany przez niezależne źródło, lecz wskazany w tabeli banku, czyli w dokumencie tworzonym przez bank, na jego własne potrzeby.

Kredyty frankowe nie zawierały również regulacji w jaki sposób banki będą owe tabele tworzyć oraz jakimi kryteriami będą się posługiwać, powodowało to więc, że kredytobiorca nie był w stanie określić wysokości swojego zobowiązania, jak i wysokości kolejnych rat do spłaty, a co ciekawe, w niektórych przypadkach nawet same banki nie wiedziały jak dokonują przeliczeń. Umieszczenie w umowach kredytowych takich niejasnych i krzywdzących kredytobiorców zapisów powoduje więc, że obecnie klauzule te są z umów kredytowych usuwane, co w niektórych przypadkach prowadzi do nieważności całej zawartej umowy.

Uwolnienie się od kredytu we frankach szwajcarskich możliwe jest praktycznie tylko na drodze sądowej, gdyż banki ugód nie proponują, a jeśli już się tak zdarzy, to nie są to ugody korzystne dla kredytobiorców. W sądzie możesz natomiast dochodzić odfrankowienia lub unieważnienia zawartej umowy, niezależnie od tego czy posiadasz umowę o kredyt indeksowany czy denominowany, możliwość taką dopuścił m.in. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

"Odfrankowienie kredytu "powoduje, że z umowy kredytowej usuwane są jedynie niedozwolone postanowienia walutowe, kredyt we frankach staje się więc kredytem złotówkowym oprocentowanym stawką LIBOR. Po stronie banku powstaje natomiast obowiązek zwrotu nadpłaty, która powstała z tego powodu, że spłacałeś kredyt w zawyżonej wysokości, bo bank do wyliczania kolejnych rat kredytu posługiwał się niedozwolonymi zapisami, oraz obniżeniu ulegną wszystkie kolejne wymagane w przyszłości raty. Umowa o kredyt we frankach jest więc po odfrankowieniu nadal wykonywana, lecz jej treść zostaje zmodyfikowana.

Unieważnienie prowadzi natomiast do upadku kredytu we frankach szwajcarskich, gdyż po unieważnieniu umowa przestaje istnieć, traktowana jest jak nigdy nie zawarta. Na skutek unieważnienia powstaje więc obowiązek wzajemnego zwrotu świadczeń przez każdą stronę nieważnej umowy. Kredytobiorca powinien więc zwrócić otrzymany kapitał, a bank oddać powinien wszystkie pobrane wraz z odsetkami raty kredytu, prowizję za udzielenie kredytu, składkę z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego oraz wszelki inne opłaty, które kredytobiorca poniósł w związku z zawarciem umowy o kredyt we frankach. Po unieważnieniu kredytobiorca nie musi już spłacać kolejnych rat kredytu, bo umowy już po prostu nie ma, jak również upada zabezpieczenie hipoteczne ustanowione na rzecz banku na nieruchomości kredytobiorcy. Unieważnienie powoduje, że kredytobiorca może zapomnieć, iż kiedykolwiek posiadał kredyt we frankach szwajcarskich.

1. Usunięcie z umowy klauzul waloryzacyjnych:

Jest to rozwiązanie, które otwiera możliwość złożenia do sądu pozwu, z żądaniem wyeliminowania tych klauzul z danej umowy kredytowej. W takim rozwiązaniu umowa kredytu pozostaje ważna, ale jej treść należy odczytywać tak, jak gdyby od chwili zawarcia umowa nie zawierała klauzul waloryzacyjnych. Skoro umowa nie zawiera klauzuli waloryzacyjnej, to wszelkie zmiany w tabeli kursów kupna i sprzedaży CHF Banku nie mają zastosowania! Umowa zostaje zatem „zablokowana” na poziomie stałego kursu waluty – naszym zdaniem miarodajnym jest w tym zakresie kurs uruchomienia kredytu (I transzy). Każdą ratę kredytu od zawarcia umowy konsument powinien więc spłacać po stałym kursie z dnia uruchomienia kredytu. Wywołuje to dwa skutki:

• Skutek I „wsteczny” – nadpłacenie kredytu – skoro każdą ratę należało spłacać po stałym kursie, konsument dokonując wpłat po stale rosnącym kursie zmiennym znacznie nadpłacił swój kredyt. Można domagać się zasądzenia przez sąd zwrotu uiszczonej nadpłaty (w tym wariancie konieczne jest dodatkowo zlecenie biegłemu ds. finansów dokonanie analizy i wyliczenia nadpłaconych sum).
• Skutek II „na przyszłość” – przeliczenie dalszych rat – skoro wprowadzamy kurs stały do umowy, to należy przeliczyć każdą kolejną ratę kredytu od chwili wydania wyroku sądu. Rata kredytowa znacznie spada, podobnie jak globalna kwota kredytu.

Korzyści:

• zwrot kwoty nadpłaconych rat z tytułu niekorzystnej dla Klienta praktyki sterowania kursem CHF;
• obniżenie kwoty spłaty dalszych rat kredytu według kursu na dzień uruchomienia kredytu (wysokość spłaty raty może spaść nawet o 50%).

2. Unieważnienie całej umowy kredytu

Naruszenia związane ze stosowaniem niejasnych klauzul waloryzacyjnych mogą zostać przez sąd uznane za tak doniosłe, że w konsekwencji doprowadzą do nieważności całej umowy kredytu. Nieważną umowę traktuje się tak, jak gdyby nigdy nie została zawarta między stronami.

• Z jednej strony, skoro stron nie łączyła nigdy umowa kredytu, konsument powinien oddać bankowi kwotę, jaką dostał od Banku w PLN. Z drugiej strony bank ma obowiązek zwrócić konsumentowi każdą wpłaconą ratę kredytu, odsetki, prowizję
  i wszelkie inne opłaty, w tym środki z tytułu ubezpieczenia. Nawet w razie przyjęcia przez sąd potrącenia, może okazać się, że konsument nadpłacił swój kredyt i to jemu mimo wszystko należy się jeszcze zwrot środków od banku.
• Drugą możliwością jest jednak to, że konsument będzie zobowiązany w miejsce kredytu uiścić na rzecz Banku różnicę kwot – ale o dużo niższej wartości niż kredyt
  i tylko jeśli Bank o to wystąpi.

W obu wariantach nieważność umowy kredytu skutkuje wykreśleniem hipoteki z księgi wieczystej nieruchomości, umożliwiając jej sprzedaż na rynkowych zasadach.

Korzyści:

• zwrot kwoty całości wpłaconych rat do Banku;
• nawet w przypadku uznania przez sąd roszczenia banku o potrącenie kwoty wypłaconej konsumentowi z jego zobowiązania konsument zwróci do banku kwotę znacznie niższą niż kwota kredytu.

W przypadku kredytów frankowych ustawą z dnia 13.04.2018 r. ustawodawca skrócił termin przedawnienia z 10 lat do 6 lat, jednakże zgodnie z art. 5 ust. 3 tej ustawy nie ma ona zastosowania do roszczeń już przysługujących konsumentom.

Oznacza to, że dla zdecydowanej większości frankowiczów okres przedawnienia wynosi 10 lat.

W przypadku kredytów frankowych i obrania sobie za cel wyeliminowania z umowy klauzul waloryzacyjnych, każda z rat przedawnia się osobno, co oznacza, że pomimo podpisania umowy przed 10 laty dalej możesz ubiegać się o roszczenia z tytułu niejasności prawnej Twojej umowy kredytowej.

W przypadku podważenia ważności umowy – doprowadzamy do takiej sytuacji, jak gdyby umowa nigdy nie została zawarta. Dochodzi do powstania tzw. świadczeń nienależnych/bezpodstawnego wzbogacenia. W takiej sytuacji, mimo upływu okresu przedawnienia istnieje możliwość odwołania się do zasad współżycia społecznego (art. 5 k.c.) i obrony przed zarzutami Banku, co podyktowane jest przeciwdziałaniem pogłębiania rażącej dysproporcji między bankiem a konsumentem i zapobieżeniu czerpania przez bank korzyści ze stosowania krzywdzących kredytobiorców zapisów.

1. Wstępna analiza umowy - BEZPŁATNA;
2. Złożenie do banku reklamacji i pomoc Klientowi w pozyskaniu z banku potrzebnej dokumentacji;
3. Szczegółowa analiza umowy i dokumentów z nią powiązanych (w ramach tego etapu dokonujemy analizy umowy kredytowej w oparciu o cel, który chcemy osiągnąć poprzez zastosowanie zaproponowanych rozwiązań prawnych. Przedstawiamy szacowane korzyści dla dwóch wariantów możliwego rozwiązania sprawy: dla unieważnienia całej umowy oraz dla unieważnienia tylko klauzul niedozwolonych);
4. Sporządzenie pozwu;
5. Przeprowadzenie sprawy sądowej w I instancji;
6. Ewentualne przeprowadzenie postępowania przed sądem II instancji – apelacja.

W celu usprawnienia współpracy z Klientami, poniżej podajemy listę dokumentów, z którymi powinni się Państwo do Nas zgłosić:

• umowa o kredyt hipoteczny wraz ze wszystkimi podpisanymi aneksami do umowy;
• załączniki do umowy o kredyt, w szczególności Regulamin;
• regulaminy przesyłane przez Bank w trakcie spłaty kredytu;
• harmonogram spłaty kredytu oraz wyciąg z rachunku bankowego dokumentujący dotychczasową spłatę kredytu.

Ponadto, w przypadku pozytywnej opinii wstępnej, kolejnym krokiem jest wystąpienie do Banku z wnioskiem o wydanie zaświadczenia zawierającego następujące dane:

• datę płatności każdej raty z uwzględnieniem oprocentowania stosowanego przez Bank do każdej raty;
• kwoty przekazane na poczet spłaty kredytu – z uwzględnieniem kwoty w PLN i CHF oraz kursu sprzedaży CHF banku na dzień spłaty przez kredytobiorcę każdej raty kredytu;
• zestawienie kosztów poniesionych przez kredytobiorcę w związku ze spłatą kredytu (tj. prowizje, odsetki, koszt ustanowienia hipotek, koszty ubezpieczenia,
  w szczególności ubezpieczenia niskiego wkładu);
• wysokość transzy kredytu w PLN i CHF;
• daty uruchomienia i wypłaty transz kredytu.

Skontaktuj się z nami w dogodny dla siebie sposób i pamiętaj, że czas działa na Twoją niekorzyść!